کولرهای گازی امروزه بخش جدایی ناپذیری از تجهیزات مورد استفاده در ساختمان ها می باشند.
دانستن نکات مهم در خصوص اختلاف کولرهای گازی با کولرهای آبی ، اصول فنی و نحوه کارکرد کولرهای گازی ، نحوه محاسبه ظرفیت مورد نیاز ، مشخصات فنی ، مصرف برق ،  حفاظت الکتریکی و دیگر موارد مرتبط ، کمک شایانی به بهره برداران این تجهیزات می باشد.

در اینجا بصورت خلاصه نکاتی ارزشمند در خصوص کولرهای گازی جمع آوری و به شما ارایه گردیده است.

● مقایسه کولر آبی و کولر گازی
۱.کولر آبی برای مناطق با رطوبت نسبی (منظور همان درصد رطوبت هوا می باشد) بالا مناسب نیست چرا که هوا از لحاظ رطوبت به مرحله اشباع (حالتی که هوا دیگر قادر به جذب رطوبت نیست) بسیار نزدیک می باشد.
۲.ایجاد شبکه کانال کشی عمودی و افقی برای کولرهای آبی هزینه اولیه ساختمان را افزایش می دهد و از متراژ مفید ساختمان می کاهد.
۳.هوای مرطوب تولیدی در کولر ابی ٬محیط بسیار مناسبی جهت رشد انواع الودگی های باکتریایی٬ ویروسی ٬میکروبی و… می باشد.
۴.کولر گازی رطوبت هوا را کاهش میدهد.
۵.دما در کولرهای گازی قابل تنظیم می باشد.
۶.اکثر مدل های کولر گازی قابلیت گرمایش را دارا هستند.

● توضیحی مختصر راجع به سیکل کاری کولرهای گازی
کولرهای گازی بر اصل سیکل های تبرید کار می کنند که از چهار بخش کلی تشکیل شده اند:کمپرسور، کندانسور، اواپراتور و لوله مویین یا شیر انبساط.
مبرد فشار با پایین در اواپراتور (یونیت داخلی) حرارت محیط را جذب می کند و از مایع به گاز تغییر فاز می دهد. گاز مبرد وارد کمپرسور (قلب سیستم) شده و فشرده می شود. بدین ترتیب دما و فشارش افزایش می یابد تا در کندانسور (یونیت خارجی) گرمای جذب شده از محیط داخل را به کمک فن به هوای بیرون منتقل کند و با تغییر فاز از گاز به مایع تبدیل شود. به کمک لوله مویین یا شیر انبساط فشار و دمای مایع باز هم کاهش می یابد تا توانایی جذب حرارت در اواپراتور را داشته باشد و این سیکل پیوسته تکرار می شود.

● نقش گاز مبرد در کولرهای گازی
مبرد گازی است که قابلیت جذب و دفع حرارت آن بالا باشد. این گازها که نقطه جوششان حدودا ۳۰ تا ۴۰ درجه زیر صفر است در سیکل های تبرید استفاده می شوند.

● رابطه بین ظرفیت کولر گازی و متراژ ساختمان
تهویه هر فضا با کولر گازی به عامل های متعددی از جمله ارتفاع محیط از سطح دریا٬ تعداد و قابلیت عایقی دیوارهای خارجی (دیوارهایی که با محیط های خارجی ارتباط دارند)٬ تعداد پنجره ها و ابعادشان٬ جهت جغرافیایی ساختمان، نوع کاربری، تعداد افراد، وسایل و تجهیزاتی که در محل ایجاد گرما می نمایند، همچنین الگوی تردد و…..بستگی دارد.
البته رابطه تقریبی برای استفاده از این کولرها در محیط های مسکونی به صورت زیر وجود دارد:
در مناطق جنوبی کشور برای برودت هر 20-15 متر مربع یک تن تبرید لحاظ می شود.
در مناطق مرکزی و شمال کشور برای برودت هر 30 متر مربع یک تن تبرید لحاظ می شود.

● جریان راه اندازی (آمپر) و جریان نامی کولرهای گازی
جریان نامی یا کارکرد دستگاه روی بدنه و در مشخصات فنی دستگاه ها مشخص گردیده است. جریان نامی با تغییر ظرفیت و مدل کمپرسور دستگاه تغییر می کند. معمولا جریان راه اندازی حدود 5-4 برابر جریان نامی بوده ولی این جریان فقط در کسری از ثانیه جاری شده ولی بلافاصله میرا شده و به جریان نامی میرسد. از این رو چنانچه کلیدهای محافظ کولر از نوع موتوری و با ظرفیت مناسب انتخاب شده باشند معمولا جریان راه اندازی اثر مخربی در نشان نمی دهد.

● کلاس کارکرد کولر گازی از لحاظ دما
یکی از مهمترین مسایلی که قبل از خرید کولرگازی باید مورد توجه قرار گیرد شرایط کارکرد کولر گازی از لحاظ دمایی می باشد زیرا کولرهای گازی در خارج از محدوده ی دمایی کارکردشان کمپرسورشان خاموش شده و یا راندمانشان به شدت افت می کند. این محدوده دمایی به عامل های گوناگونی وابسته است که مهمترین آن کمپرسور دستگاه می باشد.
اکثر کولرهای گازی تا دمای محیط 45 - 43 درجه سانتیگراد کارآیی دارند لذا از کلاس معتدل یا T1 می باشند. این کولرها برای نقاطی مناسب هستند که جزو مناطق معتدل محسوب می شوند. برخی از کولرهای گازی تا دمای محیط 55 - 52 درجه سانتیگراد را نیز تحمل می کنند و از کلاس حاره ای یا T3 می باشند. این کولرها برای کار در مناطق گرمسیری هستند.
در گرمایش نیز تمام کولرهای گازی تا دمای صفر درجه سانتیگراد کارآیی دارند و برخی از مدل ها تا منفی پنج، منفی هفت٬ منفی ده٬ و حتی منفی پانزده درجه سانتیگراد را نیز تحمل می کنند که در مورد هر دستگاه متفاوت بوده و باید در هنگام خرید از کارشناس فروش اطلاعات مربوط به هر دستگاه گرفته شود.

● مقایسه قیمت و مصرف برق کولرهای گازی
هزینه اولیه کولر گازی تقریبا دو برابر هزینه کولر آبی است. مصرف آب در کولرهای آبی با توجه به مقدار گرمای هوای بیرون، حجم هوادهی و ظرفیت کولر آبی متغیر است ولی می توان مصرف آب در کولرهای آبی را بین ۱۰ تا ۲۰ لیتر در هر ساعت در نظر گرفت. کولر های آبی حدودا در هر ساعت۵۵۰ وات انرژی نیز مصرف می کنند. مصرف برق کولرهای گازی در حالت بار کامل به مراتب بیشتر می باشد.

● امکان تولید هوای تازه در کولرهای گازی
اغلب کولرهای گازی صرفا جهت سرمایش و گرمایش محیط از هوای برگشتی (هوای داخل محیط که مکش می شود) استفاده می کنند. البته تعداد محدودی از این کولرها در ظرفیت های بالا (۳۰۰۰۰ تا ۵۴۰۰۰) وجود دارند که لوله ای جهت ورود هوای تازه و اختلاطش با هوای برگشتی درنظر گرفته شده است.

● امکان تصفیه هوا در کولرهای گازی
اخیرا برخی مدل های جدید کولرهای گازی کار تصفیه هوا را نیز انجام می دهند اما نکته مهم این است که بدانیم فیلترهای متفاوتی جهت تصفیه هوا وجود دارد که در ذیل به آن اشاره می شود.

● انواع مختلف فیلترهای مورد استفاده در کولرهای گازی
تمام کولرهای گازی حداقل مجهز به یک نوع فیلتر معمولی متداول قابل شست و شو (در قسمت یونیت داخلی یا همان اواپراتور) می باشند که بسته به آلودگی هوای محیط کاربری باید بین پانزده روز تا یک ماه یکبار شسته شوند.
در معدود مدل ها با استفاده از یک فیلتر الکترواستاتیکی، هوای آلوده به ذرات معلق از میان یک میدان الکترواستاتیکی قوی عبور می کند و ذرات آن دارای بار منفی می شوند٬ این ذرات باردار از میدان الکترواستاتیکی دیگری عبور داده می شوند و ذرات منفی جذب ذرات مثبت شده و هوا از ذرات معلق تصفیه می شود. مناسبترین نوع فیلتر در صنایع تهویه خانگی این نوع فیلتر می باشد.
فیلتر های دیگری نیز از قبیل فیلتر یون نقره (از بین بردن باکتری ها)٬ فیلتر یونساز ٬ فیلتر بیولوژیک٬فیلتر ویتامین c و…. وجود دارند که کمتر از آنها استفاده می شود.

● کاربرد سیستم اینورتر در کولر گازی
اینورتر یا مبدل برق٬ کار تبدیل برق متناوب شهری(AC ) به برق مستقیم (DC) را انجام می دهد تا با تغییر فرکانس برق مستقیم بتواند دور موتور (کمپرسور) و دبی مبرد را کنترل کند و از خاموش و روشن شدن پیاپی کمپرسور (سیستم های متداول) جلوگیری کند.

● مقایسه کولرهای گازی اینورتری با مدل های معمولی
در سیستم های معمولی (قطع و وصل) برای اینکه دمای مطلوب ثابت باشد کمپرسور بدین دلیل که با سرعت ثابت کار میکند باید مدام خاموش و روشن شود اما در سیستم اینورتر سرعت دور کمپرسور کم و زیاد شده و دیگر نیازی به خاموش و روشن شدن مداوم کمپرسور و راه اندازی مجدد (مصرف بالاتر) ندارد.
کولرهای اینورتری نسبت به کولرهای معمولی 30% تا 50% برق کمتر مصرف کرده و دستیابی سریعتر به دمای مطلوب دارند. همچنین کولرهای اینورتری دمای محیط را بدون نوسانات دمایی تنظیم نموده و جریان راه اندازی پایین تر نسبت به مدل های معمولی دارند. البته قیمت کولرهای اینورتری تقریبا دوبرابر کولرهای معمولی بوده و هزینه تعمیر و نگهداری به مراتب بالاتر را به بهره بردار تحمیل می نمایند.

● توانایی کنترل رطوبت در کولرهای گازی
هوای گرم و مرطوب در برخورد با سطح سرد تولید رطوبت می کند. به همین علت است که کولرهای گازی در تابستان (از طریق یونیت داخلی) رطوبت تولیدی را از طریق لوله درین به خارج از محیط تخلیه می کنند. هوای گرم و مرطوب اتاق در برخورد با کویل های سرد اواپراتور (یونیت داخلی) رطوبت خود را تا حدی از دست می دهند که این مقدار رطوبت دفع شده به مقدار رطوبت نسبی (منظور همان درصد رطوبت هوا می باشد) و دمای هوای محیط ارتباط مستقیم دارد.

● در کولرهای گازی انشعاب برق سه فاز است یا تکفاز؟
تمام کولرهای گازی(اسپلیت ها) که مصارف خانگی دارند تا ظرفیت 30000 تکفاز هستند و حتی مدل هایی در ظرفیت های 36000 هم وجود دارد که تکفاز می باشد. کولرهای اینورتر نیز معمولا تا ظرفیت 42000 تکفاز هستند. بدیهی است در ظرفیت های بالاتر کلیه کولرها از نوع سه فاز می باشند.

● محل اتصال تغذیه برق به کولرهای گازی
معمولا محل اتصال تغذیه برق به کولرهای گازی تا ظرفیت 18000 از یونیت داخلی و از ظرفیت 24000 به بالا در یونیت خارجی می باشد. البته استثناء هم دارد و برای اطلاع دقیق تر باید به کاتالوگ دستگاه مراجعه نمود.

● کیلووات (kw) تناژ(ton) کیلو کالری(kcal) و حجم هوا(cfm) در کولرهای گازی
میزان برق مصرفی کولرهای گازی معمولا برحسب kwh کیلووات ساعت بیان می شود. این میزان مصرف حدود 1.2 کیلووات در هر تن برودت است.
ظرفیت (برودتی و حرارتی) کولرهای گازی معمولا برحسب تناژ یا btu بیان می شود.
ton = 3.516 kw = 3024 kcal =12000btu
حجم هوای پرتابی برای هر تن برودت کولرگازی حدودا 375 سی اف ام می باشد.

● امکان تولید گرمایش از کولر گازی
هر کولر گازی که هیت پمپ داشته باشد قابلیت تولید گرمایش را نیز دارد. در اکثر سیستم های هیت پمپ از شیر چهارراهه استفاده می شود این شیر با تغییر جهت جریان مبرد یونیت داخلی یا همان اواپراتور را به کندانسور تبدیل کرده و اتاق از حرارت دفع شده توسط آن گرم می شود.

● آیا کولرهای گازی دو حالته کیفیت پایین تری دارند؟
اساسا شایعه رایج مبنی بر پایین تر بودن کیفیت و عمر کولرهای گازی دوحالته (سرمایش و گرمایش) صحت نداشته و فاقد حقیقت است. البته از نظر تکنیکی این نکته حایز اهمیت است که اگر اصطهلاک کولرهای گازی را تابع ساعات کارکرد آن بدانیم، کولرهای دو حالته بدلیل ساعات کارکرد در فصل سرما دارای عمر کوتاهتری نسبت به کولرهای تک حالته خواهند بود. بدیهی است در صورت عدم استفاده طولانی و مستمر از حالت گرمایش، این موضوع قابل توجه نمی باشد.